Pantheon

Laten we een reis maken door de geschiedenis en legendes rond één van de meest cryptische monumenten van de Eeuwige Stad, om de bijna magnetische aantrekkingskracht ervan uit te leggen.

Het Pantheon is voor mij nog steeds een mysterie. Het maakt niet uit hoeveel het is bestudeerd, geobserveerd en geanalyseerd; elke keer als ik ervoor sta, heb ik altijd het gevoel dat er iets onuitsprekelijks aan is, maar toch buitengewoon krachtig en suggestief. In feite is het niet alleen één van de best bewaarde overblijfselen van het Romeinse rijk, zoals we zullen zien, het is veel meer dan dat.

Het Pantheon en zijn plein door de eeuwen heen

Als elke stad een ziel heeft, is de persoonlijkheid van Rome sterk, majestueus en intiem. Het is prachtig tegenstrijdig. In poëzie en liederen wordt Rome vaak gepersonaliseerd als een charmante dame die je fascineert en verleidt, maar altijd afstand houdt en je, welwillend en geamuseerd, observeert terwijl je probeert de essentie ervan te vatten.

Het plein waar het Pantheon zich bevindt, ligt op de kruising van een aantal smalle en ingewikkelde straatjes. Met tegenzin om te buigen voor welk masterplan dan ook, voelt de historische wijk van deze stad (genaamd Pigna) voor mij als een doolhof. Het plein waar het monument staat heet Piazza della Rotonda (het plein van het afgeronde gebouw - wat natuurlijk het Pantheon is), en heeft een lichte helling, wat blijkt uit de verschillende aantal marmeren treden rond de basis, de fontein geplaatst in het midden ervan.

Piazza della Rotonda en zijn omgeving werden bevolkt met veel gebouwen die dateren uit het Romeinse rijk. Ik kan het niet helpen, maar moet eraan denken dat Romeinse senatoren hun vergaderingen op precies deze plek hielden, terwijl de stad op zijn hoogtepunt van keizerlijke pracht was.

Jaren en eeuwen later, nadat hordes barbaren de stad hadden veroverd en Rome te lijden had onder vernietiging, voedseltekorten en vernedering, bloeide deze plek nog steeds met de overlevenden, nu burgers van Vaticaanstad. Rond 1600 werd hier regelmatig een vismarkt gehouden, in strijd met de wil van de Paus, die dit plein en zijn hoofdmonument wat welverdiende waardigheid wilde teruggeven.

Laten we een enorme sprong voorwaarts maken. Aan het begin van 1800 was het plein precies zoals je het nu ziet en onder de Romeinen die in dit levendige gebied woonden en werkten, vinden we de slimme Gioacchino Belli, de iconische dichter die niet bang was om zich uit te drukken in de lokale taal. Hij gebruikte dialect en verhefte het tot de eer van fijne literatuur.

En nu gaan we terug naar het Pantheon. Voordat we het hebben over de geschiedenis van het gebouw en zijn kenmerken en ingaan op de magie en het mysterie van de legendes eromheen, is er één ding dat me elke keer opvalt als ik hier kom. Het Pantheon, min of meer zoals ik het nu zie, is getuige geweest van meer dan 2000 jaar geschiedenis, met zijn ongebruikelijke ronde vorm en slim gebouwde koepel. Het werd gebouwd als een tempel om heidense goden te aanbidden; op de één of andere manier lijkt het op een kunstwerk geïnspireerd door een machtige en onbekende creatieve kracht.

Geschiedenis: De erfenis van Hadrianus

Het originele Pantheon werd in 27 voor Christus gebouwd door een machtige Romeinse politicus genaamd Agrippa. In 110 na Christus woedde een verwoestende brand door Rome en naast vele andere gebouwen, werd het monument zwaar beschadigd. Rond 120 na Christus besloot keizer Hadrianus het bouwwerk te herbouwen en het zijn karakteristieke ronde ontwerp te geven, met de zuil pronao (de monumentale veranda). Het Pantheon is Romeins van structuur, maar met een Griekse twist, beginnend met zijn doel. In feite was het in pure Griekse stijl opgedragen aan veel verschillende goden.

De keizer en "filosoof" Hadrianus werd sterk beïnvloed door de Hellenistische periode van het oude Griekenland. Het gebouw combineert de gevel in Griekse stijl met de pracht van de grote koepel, die het resultaat is van de geavanceerde bouwvaardigheden van Romeinse architecten.

Hadrianus wilde getuigen van de grootsheid van het Romeinse rijk, maar bracht tegelijkertijd een eerbetoon aan wat hij beschouwde als de andere belangrijkste invloedrijke cultuur van die tijd, ook vanuit filosofisch oogpunt: Griekenland.

Hadrianus werkte aan de consolidering van de grenzen van het rijk (bijvoorbeeld de Hadrianus muur in Groot-Brittannië) en was een geschoolde geleerde, estheet, muzikant, architect en liefhebber van schone kunsten. Zijn regering werd gekenmerkt door efficiëntie, verdraagzaamheid, vrede en kunstpracht. Een reis naar zijn buitenverblijf, de archeologische vindplaats Villa Adriana (Tivoli), is als een reis in het verleden en een must-see als je besluit een reis te maken op korte afstand van de stad. Als zijn grafmonument wilde hij een gigantisch gebouw bouwen (de Mole Adriana), dat door de eeuwen heen werd aangepast en geherstructureerd. Raad eens hoe het nu bekend is? Het is precies het pauselijke fort naast het Vaticaan: Castel Sant'Angelo (Saint Angel Castle.)

In 609 transformeerde paus Bonifatius IV het Pantheon in een christelijke kerk en wijdde het aan Sancta Maria ad Martyres, nu bekend als Santa Maria van de Martelaren. Sinds de Renaissance wordt het Pantheon gebruikt als begraafplaats voor prominente Italiaanse persoonlijkheden.

De inscriptie gemaakt van grote bronzen letters op de voormuur luidt: Marcus Agrippa, Lucii Filius, Consul Tertium Fecit, dat zou kunnen worden vertaald als Marcus Agrippa, zoon van Lucius, consul drie keer, gebouwd. De bronzen letters van de inscriptie zijn oorspronkelijk toegevoegd tijdens de wederopbouw van Hadrianus.

Hadrianus zette zijn naam niet op de voormuur. Blijkbaar nam hij deze beslissing om de Senaat niet te beledigen en om de relevantie van Augustus en zijn naaste verwanten, Agrippa, te vieren.

De koepel heeft een hoogte en breedte van 43,30 meter: het is een perfecte bol. De veranda is 33 meter breed en de muren zijn 6,2 meter dik. De oculus, bovenaan de koepel, is negen meter breed.

Op 21 juni, de zomerzonnewende, wordt een lichtstraal die uit de oculus komt, precies naar het midden van het toegangsportaal gericht, om de verbinding tussen mensen en goden weer te geven.

Schade, vernieling en herstelwerkzaamheden

Het Pantheon heeft veel natuurrampen meegemaakt; toch is het altijd gerestaureerd. In de loop der jaren werd het brons echter uit het gebouw geroofd en werden de beelden omgesmolten voor het metaal. De inscriptie op het Pantheon is verwijderd. Net als wat er gebeurde met de triomfbogen en de monumentale gebouwen, werd het omgesmolten om te worden gebruikt voor de luifel boven het graf van Petrus, die te vinden is in de Sint-Pietersbasiliek en de kanonnen voor het Castel Sant'Angelo.

De letters werden later vervangen en de blauwdruk werd gebruikt als model voor de geschriften over kerken en civiele gebouwen. Ze vormden het basismodel voor het huidige typografische veld.

Als je voor het monument staat, zal je merken dat de laatste twee granieten zuilen aan de linkerkant anders zijn dan de anderen. In feite zijn ze gebruikt als onderdeel van de restauratiewerkzaamheden die plaatsvonden in 1666. De kolommen zijn afkomstig van het nu bijna volledig verwoeste enorme thermische complex dat in 63 na Christus door Nero is gebouwd.

Mythes en legendes

Het regent niet in het Pantheon
Ondanks dat de oculus in het midden van de koepel een diameter heeft van 9 meter, stellen veel reisgidsen dat het om een of andere bovennatuurlijke reden niet regent in het Pantheon. Eigenlijk is daar enige waarheid in en dit gebeurt door een eigenaardig fysisch fenomeen, het zogenaamde schoorsteeneffect. In feite creëert het gat een opwaartse luchtstroom, die helpt om de druppels van een lichte regen te verdampen. Maar als de regen heviger wordt, kan ik bevestigen dat het door het gat zal komen en de bestrating van het gebouw zal bereiken! Je zult zelfs merken dat er net onder de oculus enkele roosters zijn geplaatst om het overtollige water af te voeren.

De legende van het eerste Pantheon
Volgens de legende stierf een van de stichters van Rome (Romulus), terwijl hij het verzamelde Romeinse leger aan het herzien was. Hij werd niet begraven toen zijn lichaam naar de hemel opsteeg. Op deze plek, min of meer waar de Trevifontein tegenwoordig staat, stond een monument genaamd Pantheon. Er is geen archeologisch bewijs, maar het verhaal leeft nog steeds voort.

De duivel en het gat
In de middeleeuwse traditie, bevolkt door kwaadaardige wezens en bizarre monsters, zou de oculus bovenaan de koepel zijn uitgehouwen door een duivel die probeerde te ontsnappen aan zo'n heilige plaats.

De geest van de koning
Het Pantheon is de begraafplaats van de kunstenaar Raffaello Sanzio en enkele Italiaanse koningen. Eén van hen, Umberto I, ligt hier nadat hij in 1900 op brute wijze werd vermoord. Zijn geest dwaalt soms rond het monument en bij één gelegenheid, in de jaren dertig, benaderde hij een bewaker om hem een boodschap van politieke aard te geven. Om onbekende redenen wilde de bewaker nooit onthullen wat nu nog geheim is. Als bevestiging van de griezelige ontmoeting toonde hij een verbrande rode streep op zijn uniform, veroorzaakt door de aanraking van de geest.

Afgezien van legendes en populaire overtuigingen, is het Pantheon een hymne aan cultuur, kunst en de kracht van mannen, overgebracht in een tempel. Volgens keizer Hadrianus kwam het waarschijnlijk het dichtst in de buurt dat mannen konden proberen om contact te leggen met goden en hun bescherming verdienden, zichzelf verheffen door middel van cultuur, ingenieus evenwicht en heilige creativiteit.

Het gevoel erbij te horen dat ik voel bij dit monument en het plein, gaat zijn artistieke waarde te boven. Het is uiteindelijk een band met onze oorsprong en met alles wat ons ertoe heeft gebracht te zijn zoals we nu zijn, in positieve of negatieve zin.

“

Zoals Hadrianus zelf zegt, door de woorden van Marguerite Yourcenar in haar buitengewone bestseller Memoires van Hadrianus: 'Het was mijn bedoeling dat dit heiligdom van alle goden de aardbol en de sterrenbol zou reproduceren, die bol die de zaden van eeuwig vuur omsluit, de holle bol die alles bevat. "

Het graf van Vittorio Emanuele II

Het Pantheon is de begraafplaats van twee Italiaanse koningen en een koningin: Vittorio Emanuele II, Umberto I en Margherita van Savoye, zijn vrouw en koningin.

Vittorio Emanuele behoorde tot het Huis van Savoye, een machtige familie die regeerde over het koninkrijk Piemonte, in het noordwesten van Italië. Zowel op politiek als strategisch niveau speelde Piemonte een belangrijke rol in de eenwording van Italië, die plaatsvond na een reeks oorlogen die bekend staan ​​als de Italiaanse Onafhankelijkheidsoorlogen (1848-1866). Tijdens de conflicten werd Vittorio Emanuele gekroond tot koning van Italië. De eerste Italiaanse hoofdstad was Turijn en nadat de eenwording voltooid was, verhuisde de hoofdstad naar Florence en tenslotte naar Rome.

Een constant aantal veteranen uit de Italiaanse Onafhankelijkheidsoorlogen organiseerde zich in een nationale vereniging. Toen de koning stierf, in 1878, besloot de vereniging een speciaal wachtkorps op te richten om de koning en zijn dynastie te eren. De leden van deze vereniging hebben op vrijwillige basis de plicht de graven van de koningen te bewaken. Tegenwoordig is de bewaker nog steeds aanwezig in het Pantheon. Je herkent ze aan hun donkere mantel met het koninklijke embleem. Op het graf van de koning staat, samen met de symbolen van het huis van Savoye, een eenvoudige inscriptie: Vittorio Emanuele II, vader van de natie.

De fontein van het plein

Eenvoudigweg de fontein van Piazza della Rotonda genoemd, deze fontein wordt gevoed door hetzelfde aquaduct dat de Trevi fontein van water voorziet. De brede marmeren treden zijn toegankelijk en een perfecte plek om uit te rusten tijdens je wandeltocht. Oorspronkelijk gebouwd in de vijftiende eeuw, is het meerdere keren volledig gerenoveerd. De fontein die je nu ziet is een project uit 1711, gemaakt in opdracht van paus Clemens, die ook besloot om een Egyptische obelisk (circa 1200 v.Chr.) in het midden van het marmercomplex te plaatsen. Het waterbassin is de enige herinnering aan het originele werk van Giacomo della Porta, een beroemde architect uit de Renaissance.

Er is een gezegde in het Romeinse dialect dat luidt: 'Dimme' er Pantheon, e no 'a Ritonna', wat letterlijk 'Zeg Pantheon, niet de Rotonda' betekent, wat een uitnodiging is om eerlijk te praten en dingen te noemen met hun eigen naam.

Openingstijden

Het monument is elke dag van de week geopend van 9.00 uur tot 21.00 uur. Het is gesloten op 1 januari, 15 augustus en 25 december. Entree is gratis. Om wachtrijen te vermijden, is het het beste om vóór 10.00 uur aan te komen, vooral tijdens het hoogseizoen.

Reis tips

Tegenwoordig is het Pantheon een huis van aanbidding. Zoals het geval is voor alle andere kerken in de hoofdstad, dien je de schouders te bedekken wanneer je binnenkomt. Korte broeken boven de knie zijn misschien ook niet welkom. Het uitschakelen van je telefoon wordt ook als een goede gewoonte beschouwd. De openingstijden kunnen variëren afhankelijk van de speciale religieuze vieringen. Om wachtrijen bij de ingang te vermijden, is het het beste om rond 10.00 uur bij het Pantheon aan te komen.

Als het erg warm wordt, kun je je waterfles bijvullen bij de openbare fontein in het midden van het plein.

Maar voor het geval je meer dan water nodig hebt om je sightseeing-inspanningen bij te houden, neem dan, wegkijkend van het monument, de straat genaamd Via del Pantheon en vervolgens de smalle Via della Maddalena. Hier, op nummer 19, vind je het paradijs van Italiaans ijs, de Gelateria della Palma, die maar liefst 150 verschillende ijssmaken biedt. Het zit meestal vol met klanten, maar raak niet ontmoedigd: de service is ongelooflijk snel! Vergeet niet om aan de kassa te betalen voordat je in de rij gaat staan aan de balie.