Palatijn

Wie in een "paleis" woont, bezit inderdaad een groots verblijf. Wist je dat het woord dat nu de woningen van autoriteiten, hoogwaardigheidsbekleders en multinationale bedrijven aanduidt, zijn oorsprong vindt in de naam van een heuvel? Dit gaat over de Palatijn, één van de zeven heuvels van Rome en de locatie van de allereerste nederzetting van de stad. Later zal de bekende wereld getuige zijn van de opkomst van een koninkrijk, vervolgens een machtige republiek en uiteindelijk het grootste rijk uit de oudheid. Laten we die muren, zuilen en soms verrassend goed bewaard gebleven kunstwerken eens nader bekijken, net alsof we, als gewone burgers, na meer dan tweeduizend jaar werden toegelaten tot het 'Palatium', de residentie van de keizer.

De meest prominente persoonlijkheden, met name de keizers, bouwden hun woningen op de Palatijn. De naam zelf is afkomstig van de godheid Pales, die werd aanbeden in de vroege Romeinse beschaving en gevierd tijdens het feest van Parilia, gehouden op 21 april, wat traditioneel wordt beschouwd als de dag van de stichting van de stad. Nadat het rijk in verval was geraakt, hebben plunderingen en verwaarlozing, die tot aan de Renaissance hebben geduurd, helaas sterk hun sporen nagelaten. Maar als we op deze plek aankomen, kunnen we nog steeds rondkijken en de overblijfselen bezoeken van wat waarschijnlijk de meest monumentale woonwijk uit de oudheid was.

De omgeving vandaag

De Palatijn is één van de zeven heuvels die in het oorspronkelijke stadsplan waren opgenomen. Naast het Forum Romanum, de Capitolijnse heuvel, het Circus Maximus en het Colosseum, bevindt het zich in het midden van het oude stads-, politieke en zakenleven van Rome. Het staat op ongeveer 50 meter boven de grond en vandaag, met zijn vredige sfeer, rijk aan geschiedenis, maar omgeven door natuur, voelt het als een zeldzame oase in het midden van één van de drukste hoofdsteden van Europa.

Wandelend over de zuidelijke en westelijke hellingen van de heuvel, reis je over de Severiaanse bogen, langs de woonplaatsen van de keizers en bereik je de plek waar Romulus de stad stichtte en waar Augustus, de eerste Romeinse keizer, zijn hele leven heeft gewoond. Vanaf hier kun je verder gaan tussen overblijfselen van tempels, woningen en pakhuizen, tot aan de ingang van het Forum Romanum. Het zal niet alleen een sightseeing-ervaring zijn, maar ook een onverwachte "natuurwandeling." Het gebied is prachtig ondergedompeld in struiken en bomen. Wat je het meest zal opvallen, is dat de omgeving ongelooflijk stil is. En toch zijn we maar een paar meter verwijderd van drukke straten. Het is alsof een onzichtbare hand een natuurlijke grens heeft gecreëerd tussen een moderne stad en een plek die stil moet worden gehouden, zodat je nog steeds de geluiden uit het verleden in het heden duidelijk kunt horen.

Dit is wat je kunt bezoeken: de overblijfselen van de woningen van de keizers Augustus en Tiberius, het huis van Livia Augusta, de woningen en ondergrondse zalen van Nero, de tuinen van Farnese, een museum, de geheime doorgang gebouwd door keizer Domitianus, die pas onlangs is geopend voor het publiek na jaren van archeologische opgravingen, en het gebied van de oude hut van Romulus en Remus (de oprichters van de stad).

Het huis van Augustus (Domus Augustea)

Keizer Octavianus Augustus werd in 63 voor Christus op deze heuvel geboren en heeft hier zijn hele leven gewoond. Hierdoor is de Palatijn tot woongebied voor de keizers gekozen, tot aan zijn verval in de vijfde eeuw na Christus. Het huis, met een privé en een openbare ruimte, was fraai gedecoreerd met mozaïekvloeren en muurfresco's. Onlangs zijn enkele van de privé kamers opengesteld voor het publiek. Hier kun je onder meer de "kamer van de maskers" bewonderen, met schilderijen die een theatraal tafereel rijk aan details uitbeelden. Zelfs in het "openbare" gebied zijn nog enkele decoraties die redelijk goed bewaard zijn gebleven en een waardevol voorbeeld zijn van de Romeinse schilderstijl.

Het huis van Livia Augusta

Volgens archeologisch bewijs behoorde dit huis toe aan een adellijke vrouw, die de vrouw van Augustus en de moeder van Tiberius werd. Haar directe afkomst omvat vijf keizers, waaronder Claudio, Caligola en Nero. De residentie werd ontdekt in de negentiende eeuw en beschikt over een ontvangsthal, een vierkant atrium en verschillende kamers. Normaal hadden Romeinse huizen een centraal plan, waarbij de kamers symmetrisch opengingen naar een brede ruimte in het midden. In het huis van Livia zijn opmerkelijke schilderijen te zien, die nog steeds goed bewaard zijn gebleven.

Nero: De Domus Transitoria en de overblijfselen van de Domus Aurea

Voordat hij in zijn beroemde Domus Aurea (letterlijk "het gouden huis") woonde, woonde Nero in dit huis, dat in 64 na Christus bijna volledig werd verwoest door de brand. Er is een triclinium (de Romeinse eetkamer) omgeven door veelkleurige marmeren pilaren en kolommen in porfier, fresco's, stucversieringen en marmeren vloeren. Enkele van de decoraties die tijdens opgravingen zijn teruggevonden, zijn nu zichtbaar in het Palatijn museum. Later bouwde Nero zijn beroemde paleis, genaamd "Domus Aurea". Het paleis was eigenlijk een enorm complex van verschillende gebouwen, waaronder tuinen en een thermaal complex, bedekt met goud en gekleurd marmer.

Recente studies (2009) hebben bevestigd dat het paleis op de top van de heuvel een enorme feestzaal had die op een draaiende pilaar was gemonteerd om de gasten een 360 ° ronddraaiend uitzicht over de stad te bieden. De opvolgers van de kwaadaardige keizer, die elk spoor van zijn regering probeerden uit te wissen, plunderden de gebouwen volledig en vernietigden en begraven de overblijfselen van het paleis. Tijdens de Renaissance, ter gelegenheid van onverwachte archeologische vondsten, daalden enkele bekende kunstenaars zoals Raffaello en Pinturicchio, die dol waren op antieke kunst, neer in enkele van de begraven kamers om zich te laten inspireren door de gecompliceerde versieringen en decoratieve patronen die op de muren van de grotten te zien zijn. In het Italiaans vertaalt "grot" zich als "grotta": de "groteske" stijl, die de oude Romeinse versieringen op een fantasierijke en speelse manier herinterpreteert en voortkomt uit de "waarnemingsavonturen" van de grote zestiende-eeuwse kunstenaars.

De Farnese tuinen

Dit paleis en de tuinen zijn ontworpen door de architect Jacopo Vignola, toen de invloedrijke familie Farnese een deel van het land op de Palatijn in bezit nam. Tussen 1500 en 1600 werkten ze aan het creëren van een magische plek, met als doel de glorie van de vroegere Romeinse beschaving en tegelijkertijd de macht van het gezin te vieren. Het is een site die duidelijk gewijd is aan schoonheid en kunst, ondergedompeld in de natuur. Terrassen, fonteinen, nissen, monumentale trappen en tuinen leven zij aan zij met de rest van de keizerlijke woningen.

Nero’s Cryptoporticus

Eén van de meest interessante delen van de Palatijn is een ondergrondse tunnel genaamd "cryptoporticus", vlakbij de overblijfselen van het huis van Tiberius. Het werd gebouwd door Nero en werd gebruikt om de keizerlijke residentie te verbinden met de andere openbare gebouwen. Tegelijkertijd was het een plek die verlichting bood van de zomerse hitte. De tunnel was bedekt met mozaïeken en fijne stucversieringen. De exemplaren in de tunnels zijn kopieën. De originele worden bewaard in het Palatijn museum.

De geheime gang van keizer Domitianus

Keizer Titus Flavius Domitianus bouwde niet zomaar een citadel op de Palatijn. Hij legde ook een geheime doorgang aan om samen met zijn keizerlijke wachten het forum in alle veiligheid te kunnen bereiken. Het verbond de heuvel en het Forum Romanum. De geheime doorgang van keizer Domitianus was zo groot en ruim dat zelfs paarden door de gang konden lopen.

De doorgang werd voor het eerst ontdekt in 1900. Gedurende deze tijd was echter slechts een klein deel van de gang blootgelegd. Bij verdere opgravingen is de hele ondergrondse gang opgegraven. Om dit historische juweel te helpen behouden, werd in 2009 een restauratieproject uitgevoerd. Het project werd zes jaar later voltooid en uiteindelijk, in oktober 2015, opengesteld voor publiek.

De hut van Romulus en Remus

Als je naar Rome komt, zal je waarschijnlijk een bezoek brengen aan de Capitolijnse musea, die op de top van de Capitolijnse heuvel liggen. Deze musea is aan de andere kant van het Forum Romanum. In de musea is een bronzen beeld van een wolvin, genaamd la Lupa Capitolina. Volgens de legende

Legende vertelt dat koning Numitore van een stad genaamd Alba Longa, de oom van Romulus en Remus, het bevel gaf om zijn neefjes te doden. Hij vreesde dat de twee, zodra ze volwassen waren, zijn troon zouden kunnen opeisen. Romulus en Remus zou de zonen zijn van de god Mars (de god van de oorlog) en de Vestaalse priesteres Rea Silva. Maar de man die de dader van zo'n vreselijke misdaad moest zijn, kreeg medelijden met de tweeling en liet ze achter in een mand op het water van de rivier de Tiber. Ze werden uiteindelijk gered door een wolvin (een dier dat Mars dierbaar is), die voor hen zorgde en hen te eten gaf, totdat ze werden gevonden en opgevoed door een echtpaar die hun in hun gezin opnamen.

Archeologische vondsten suggereren dat de zijkant van de heuvel daadwerkelijk bewoond werd sinds ongeveer 1000 voor Christus. De site was veilig en beveiligd omdat het uitkeek over de Tiber en het mogelijk was om te controleren op invallen van mensen uit andere steden in de buurt. In 2007 is door opgravingen in het gebied van het huis van Augustus een grot ontdekt die rijkelijk versierd is met veelkleurige mozaïeken. Deze grot is 16 meter onder de grond. Er wordt verondersteld dat deze vondst de Lupercalia moet zijn, de eigenlijke grot waar de wolvin voor de twee baby’s zorgde, om die reden werd deze plek een plek van aanbidding. Dit wordt ondersteund door verschillende vondsten en bewijzen. Op deze nog steeds mysterieuze plek lijkt de legende na meer dan 3.000 jaar eindelijk de geschiedenis te ontmoeten.

De Palatijnse Museum

Als je nog meer wilt weten over deze ongelooflijk rijke plek, breng dan een bezoek aan het Palatijnse Museum, dat onlangs is gerenoveerd en beschikt over ultramoderne multimedia-installaties. Het museum werd gefinancierd in de jaren '30 en wordt sindsdien gebruikt om het grote aantal beelden en decoraties te behouden die zijn gevonden tijdens de opgravingen op de Palatijn.

Hoe kom je bij de Palatijn?

De beste manier om bij de Palatijn te komen is met de metro Lijn B, stap uit bij de halte Circo Massimo. Vanaf hier loop je langs het beroemde Circus Maximus. Loop richting het Colosseum. De Palatijn bevindt zich aan de linkerkant, vóór het Colosseum.
• Tip 1: De Palatijn ligt tegenover het Colosseum en grenst aan het Forum Romanum.
• Tip 2: Als je het Forum Romanum, het Colosseum en de Palatijn wilt bezoeken, kun je een combiticket kopen waarmee je toegang krijgt tot deze drie historische bezienswaardigheden.
• Tip 3: Er zijn geen restaurants, cafés of winkels op de Palatijn. Het is het beste om een fles water en snacks mee te nemen, vooral als je met kinderen reist. Onder de heuvel zijn er openbare fonteinen met drinkbaar water die je kunt gebruiken om je flessen bij te vullen.

Tickets

Het combiticket dat ook het Colosseum en het Forum Romanum omvat, kan aan de poorten of met een e-ticket worden gekocht. Hoewel de wachtrij iets korter is dan die bij de ingang van het Colosseum, raden we toch aan om je tickets vooraf te kopen.