Basiliek van Sint Paulus buiten de Muren

De Sint Paulus is één van de vier pauselijke basilieken en de op één na grootste basiliek van Rome. Alleen de sint Pieters basiliek is groter. De sint Paulus buiten de muren werd gebouwd op de begraafplaats van Sint Paulus. Sinds 1980 is dit indrukwekkende godshuis, en bekende bedevaartsoord sinds 300 AD, door de UNESCO tot werelderfgoed verklaard.

Het is een zeer belangrijke basiliek voor zowel het christendom als de kunstgeschiedenis. Je kunt hier niet alleen de vele kunstwerken bewonderen, waaronder een complete collectie medaillons met portretten van de pausen, maar ook de prachtige buitenruimten, met de grote gevelmozaïeken met gouden weerspiegelingen, colonnades, tuinen en een schitterende kloostergang. De basiliek staat ook in het middelpunt van een beroemde profetie, zoals je hieronder kan lezen.

Geschiedenis: de Basiliek van de Pausen

Deze basiliek heeft een zeer oude oorsprong. Het belangrijkste kenmerk van deze kerk, behalve zijn enorme afmetingen, is het Byzantijnse karakter van zowel de structuur als de versieringen. Volgens de traditie werd de basiliek gebouwd op de precieze plaats waar de leerling van Paulus, Timotheüs, het lichaam van de heilige begroef, die het martelaarschap had ondergaan in een nabijgelegen gebied, waar nu de abdij van de Drie Fonteinen staat. Recente opgravingen hebben deze hypothese bevestigd en de resten van een grote oude begraafplaats aan het licht gebracht.

In 330 AD bouwde paus Sylvester hier de eerste (kleine) kerk, gericht op Jeruzalem. Slechts enkele jaren later, in 390, werd een andere basiliek ingewijd, om de vele pelgrims te verwelkomen die uit alle hoeken van de bekende wereld de heilige eer kwamen bewijzen. De kerk werd gebouwd onder de heerschappij van drie verschillende keizers. In de loop der eeuwen werd ze verrijkt met kunstwerken en gedeeltelijk gerestaureerd, hoewel de vorm van het bouwwerk is gebleven, zoals het oorspronkelijk was. Zelfs nadat een enorme brand een groot deel van de basiliek verwoestte en zoals in een hoofdstuk hieronder wordt geschetst, herbouwden de pausen haar bijna precies zoals ze eerst was.

Voordat je binnengaat

Buiten de kerk staat een grote vierzijdige portiek met in het midden een marmeren beeld van Sint Paulus. Dit deel van het complex is nieuwer dan de rest van de basiliek. Het werd in het begin van de twintigste eeuw toegevoegd. Bovenaan kun je de mozaïeken van de gevel bewonderen, waarop Christus, de heilige Petrus en Paulus en de profeten afgebeeld staan. De klokkentoren daarentegen is ouder. Deze werd in de negentiende eeuw gebouwd.

Wat te zien in de kerk

Deze uitzonderlijk grote kerk (130 meter lang, 65 meter breed en 30 meter hoog) is een glanzend en massief bewijs van de grootsheid van niet alleen de sacrale kunst, maar van de kunstgeschiedenis in het algemeen. Ze is verdeeld in 5 beuken en heeft een plattegrond met Latijns kruis. Het is onmogelijk om alle kunstwerken, die in de kerk te zien zijn, op te sommen! We hebben hieronder de werken beschreven die je niet mag missen.

De portretten van de pauzen - Als je omhoog kijkt, boven de bogen van de zijbeuken, zie je een versiering gevormd door cirkelvormige mozaïeken. Het zijn er 256, en ze beelden alle pausen uit, van Sint Petrus tot Paus Franciscus. Het zijn realistische portretten van de pausen vanaf het jaar 1500.

De triomf boog - Dit oude mozaïek dateert uit de Byzantijnse periode. De beschermheilige van dit kunstwerk dat de Christus Pantocrator voorstelt, met daaronder Petrus en Paulus, was Galla Placidia, een machtige en beroemde Romeinse edelvrouw, dochter van een keizer, kleindochter van drie anderen, echtgenote van een Visigotische koning en later van een Romeinse keizer. Hij was regent tijdens de regering van zijn zoon, keizer Valentinianus III, die op zesjarige leeftijd gekroond werd.

Apsis - De apsis stelt Christus de Verlosser voor met de evangeliën, de heiligen Petrus en Paulus, de apostelen en paus Honorius III. Dit mozaïek werd in 1200 gemaakt, onder zijn pontificaat.

Zijkapels - Aan de zijkanten van de apsis zijn vier kapellen. De tweede van links heet de Kapel van het Heilig Sacrament. In deze kapel kun je een houten kruisbeeld uit de dertiende eeuw bewonderen. Bij de laatste kapel rechts staat het oratorium van San Giuliano, met kostbare originele fresco's uit de twaalfde eeuw.

Ciborium - Het ciborium, de overkappingsconstructie die boven het hoofdaltaar is gebouwd, is wonderbaarlijk genoeg tot op de huidige dag vrijwel intact bewaard gebleven. Het werd in gotische stijl ontworpen door Arnolfo di Cambio in het jaar 1285.

De tombe van sint Paulus, de keten en de eeuwige vlam - In het midden, onder het ciborium, is de plaats van het graf van Sint Paulus, dat iets lager dan het vloerniveau ligt. Hier staat ook een verlichte schrijn met daarin de ketenen waarmee Sint Paulus gevangen werd gehouden voor zijn martelaarschap. Aan de zijkant staat een lantaarn met een brandende vlam. Deze wordt "eeuwige vlam" genoemd en wordt door de Benedictijner monniken altijd brandend gehouden, om te getuigen van hun geloof.

De kloister - Naast de basiliek ligt de mooie kloostergang, gebouwd door de families Cosmati en Vassalletto, die de beroemde Romeinse marmer kunstenaars waren, aan het begin van de dertiende eeuw. Het is een heel vredige plek, versierd met zorgvuldig verzorgde bloemperken. Het is één van de absolute meesterwerken van dit soort architectonische bouwwerken, vooral dankzij de inspanningen van Pietro Vassalletto, die ook de kloostergang van de basiliek Jan van Lateranen bouwde. Op de muren zijn zes voorbeelden van Triplice Cinta (drie concentrische vierkanten) gegraveerd. Het is een symbool waarvan de oorsprong niet duidelijk is, maar dat in verband schijnt te staan met de vorm van de Tuinen van Salomo. Het heeft ook een esoterische waarde, en wordt vaak aangetroffen in religieuze gebouwen die in verband gebracht worden met sterke energetische krachten. Het symbool komt overeen met het bordspel Tria, dat sinds de Middeleeuwen erg populair is.

De profetie van de monnik Malachi

Malachi was een benedictijner monnik die in de 12e eeuw in Ierland leefde. Vierhonderd jaar na zijn dood werd een document dat aan hem wordt toegeschreven openbaar gemaakt. Op dit oude perkament beschreef hij alle toekomstige pausen, te beginnen met Celestijn II, zijn tijdgenoot, met korte maar ongelooflijk getrouwe annotaties. Malachi verklaarde dat er na Celestijn nog 111 pausen zouden zijn geweest. Na de laatste paus van deze lijst zal de Kerk tot een einde komen, en mogelijk zal de wereld volgen! 

Ongelooflijk genoeg zijn de cirkels met de portretten van de pausen in de basiliek, vanaf Celestino, in werkelijkheid 111, en wordt de laatste bezet door het portret van paus Franciscus. In werkelijkheid is dit portret echter aan het eind van een middenschip geplaatst: net om de hoek staan andere lege ronde vormen klaar om de gezichten van de volgende pausen te herbergen. Verder hebben historici veel twijfels over de echtheid van het perkament van Malachi: het zou een vervalsing kunnen zijn die in de zestiende eeuw vakkundig gemaakt werd.

Brand en herbouw

In 1823 liet een arbeider die bezig was met herstelwerkzaamheden aan het dak van de basiliek, per ongeluk een vuurtje onbeheerd achter waarmee hij de werkplaats aanstak. Er brak een brand uit die gedurende enkele uren de basiliek in vlammen hulde en een groot deel ervan in as legde. Sommige delen werden op wonderbaarlijke wijze gered, zoals de triomfboog, het ciborium, de mozaïeken van de apsis en de kloostergang.

Het was zo'n traumatische gebeurtenis voor de rooms-katholieke gemeenschap dat de regerende paus, die ernstig ziek was, niet op de hoogte werd gebracht van de ramp. Zijn opvolger, Leo XIII, begon met de ingewikkelde en kostbare wederopbouw. Het ambitieuze project bestond erin de basiliek precies zo te herbouwen als ze was.

Er werd een inzamelingsactie aangekondigd waaraan vele monarchen deelnamen, waaronder de tsaar van Rusland, de koning van Frankrijk en Nederland, en de onderkoning van Egypte. Sommigen van hen, zoals de tsaar, stuurden ook kostbare en zeldzame bouwmaterialen, zoals lapis lazuli voor mozaïeken en albasten zuilen. De nieuwe basiliek werd in 1854 ingewijd, maar de restauratie ging door tot 1930. In 2006 brachten enkele renovatiewerkzaamheden aan de vloeren de sarcofaag van Sint Paulus aan het licht, die nu zichtbaar is. Hij ligt vlak bij het altaar, maar net onder het vloerniveau van de basiliek.

De archeologische site

In het gebied net buiten de kerk kun je een archeologische site bezoeken die in 2008 werd ontdekt. Je vindt er de overblijfselen van een oud klooster voor pelgrims, dat dateert uit 600 n.Chr. Hier kun je ook een galerij zien waar tentoonstellingen zijn uit de oude basiliek en kunstwerken die bij de opgravingen gevonden zijn. Er is ook een kunstgalerij, waar schilderijen, houten tafels, heilige voorwerpen en een kostbare Bijbel uit de Karolingische periode (9de eeuw) tentoongesteld worden.

Openingstijden, hoe er te komen, nuttige informatie

Het adres van de basiliek is Piazzale San Paolo 1. Ze is elke dag open, van 7:00 tot 19:00 uur. Gratis toegang. Het klooster en de archeologische site zijn open van 9:00 tot 17:30 uur. Om deze gebieden te bezoeken is de prijs van het kaartje (vol) € 4, terwijl de gereduceerde prijs € 3 is.

Naar de Basiliek van St. Paulus buiten de Muren (in het Italiaans: San Paolo Fuori le Mura) gaan is heel eenvoudig.

Met de metro: Neem lijn B en stap uit bij ‘San Paolo Basilica.’

Met de bus: Neem lijn 23 en stap uit bij ‘Ostiense/LGTS San Paolo.’

Binnen in het complex van de basiliek is een souvenirwinkel met veel artikelen, waaronder mozaïeken, munten en reproducties van kunstwerken die in de kerk te zien zijn. Er is ook een grote en moderne cafetaria, ideaal voor een pauze met een goede koffie of een snack.

Op verzoek is het mogelijk om tegen betaling rondleidingen voor groepen te boeken. Binnen in de kerk kun je foto's maken, zowel met je camera als met je mobiele telefoon, maar zonder statief.